Bijvliegen bijeengebracht in nieuwe soortzoeker

In Nederland komen momenteel twaalf soorten bijvliegen voor. De blinde bij is een soort die vaak gezien wordt, maar ook soorten als kegelbijvlieg, kleine bijvlieg, puntbijvlieg, bosbijvlieg en hommelbijvlieg kun je veelvuldig tegenkomen. Daarnaast zijn er ook zeer zeldzame soorten, zoals de Friese bijvlieg, die nauwelijks meer wordt waargenomen.

Bijvliegen herkennen met de soortzoeker

Met de soortzoeker Bijvliegen van Nederland is het nu mogelijk om al deze soorten van elkaar te onderscheiden door het selecteren van diverse kenmerken. Dankzij de duidelijke detailfoto’s van bijvoorbeeld vleugelpatronen en achterlijftekening kunnen ook beginners een bijvlieg op naam brengen.

In de soortzoeker zijn zestien soorten bijvliegen opgenomen. Hiervan komen er vier niet (meer) voor in Nederland, namelijk de alpenbijvlieg, de bergbijvlieg, de roodgatbijvlieg en de roodpootbijvlieg. Daarnaast zijn alle Belgische soorten vertegenwoordigd, dus ook daar is de soortzoeker prima te gebruiken. Omdat de mannetjes en vrouwtjes goed van elkaar te onderscheiden zijn aan de hand van de plaatsing van de ogen, zijn deze apart in de soortzoeker opgenomen.

Mimicry

Bijvliegen maken gebruik van mimicry; doordat ze zo op bijen en hommels lijken, worden ze vermeden door predatoren, maar steken kunnen ze niet. Om ze te kunnen onderscheiden van bijen en hommels kun je naar de antennen kijken. Deze zijn korter dan de kop, terwijl ze bij bijen en hommels een stuk langer zijn. Ook hebben bijvliegen één paar vleugels in plaats van twee.

Rattenstaarten

Bijvliegen komen op allerlei plekken voor, van parken tot bossen en van vennen tot weiden. Ze zijn vaak aan te treffen op (scherm)bloemen, waar ze zich voeden met nectar. Mannetjes zijn vaak zwevend te vinden boven paden en open plekken. De larven hebben een opmerkelijke levenswijze. Ze leven onder water en nemen zuurstof op door middel van een uitschuifbare adembuis die soms wel twintig centimeter lang kan worden (een zogenaamde ‘rattenstaart’). Het voedsel van de larven bestaat uit bacteriën.

Heb je een bijvlieg gezien, dan kun je deze ook fotograferen en invoeren op Waarneming.nl of Waarnemingen.be. Ook als het je niet gelukt is de soort op naam te brengen. Hier worden de foto’s gevalideerd door experts en kun je bijdragen aan kennis over de verspreiding van bijvliegen.

Meer informatie

• Soortzoeker Bijvliegen van Nederland.

Tekst: Bibiche Berkholst & Johan van ’t Bosch, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto's: Menno Reemer (leadfoto: de hommelbijvlieg heeft kenmerkend gekleurde beharing en is daarmee een van de gemakkelijkst te herkennen bijvliegen); Bert Oving