Grote spitskop in Lamorteau

Grote spitskop: nieuwe sprinkhaansoort in België

Natuurpunt
9-SEP-2011 - De voorbije twee decennia werd ons land overspoeld door zuiderse soorten. Door een wijzigend klimaat kunnen warmteminnende vlinders, libellen, vogels, planten, ... zich almaar beter in België handhaven. En elk jaar komen er een aantal nieuwe 'warmtemigranten' bij. De laatste nieuwe aanwinst is een forse sprinkhaansoort: de Grote spitskop.

Bericht uitgegeven door Saltabel, de sprinkhanenwerkgroep van Natuurpunt op [publicatiedatum]

De voorbije twee decennia werd ons land overspoeld door zuiderse soorten. Door een wijzigend klimaat kunnen warmteminnende vlinders, libellen, vogels, planten, ... zich almaar beter in België handhaven. En elk jaar komen er een aantal nieuwe 'warmtemigranten' bij. De laatste nieuwe aanwinst is een forse sprinkhaansoort: de Grote spitskop.

Op 3 september 2011 hoorde David 'Billy' Herman een schril, elektrisch gezoem in een ruige berm nabij Lamorteau (Luxemburg). Een zoektocht met zaklamp leidde naar de bron van dit verdacht geluid: een grote, slanke, lichtgroene sabelsprinkhaan met een typische ‘spitskop’. De waarnemer kon deze sprinkhaan meteen determineren als een Grote spitskop (Ruspola nitidula). Dit is pas de tweede keer dat deze soort in België wordt waargenomen. De eerste melding dateert van 2009 toen door Kurt Hofmans een exemplaar werd gespot in de Viroinvallei.

De eerste op foto vastgelegde Grote spitskop in België, op 3 september in Lamorteau (prov. Luxemburg). (foto: David Herman)
De Grote spitskop is voornamelijk een Centraal- en Zuid-Europese soort. Ook in Duitsland zijn enkele populaties bekend. Grote spitskoppen houden zich vooral op langsheen rivieroevers en vochtige, hoge, grazige vegetaties. Het is een forse soort die tot 6cm lang wordt. In België werden totnogtoe 51 soorten sprinkhanen en krekels geregistreerd. De Grote spitskop brengt de teller nu op 52.

Het is niet de eerste keer dat een sprinkhaansoort vanuit het zuiden oprukt. Sinds midden jaren ’90 veroverde de Sikkelsprinkhaan al grote delen van Vlaanderen en ook het Zuidelijk spitskopje en de Zuidelijke boomsprinkhaan doen het almaar beter in Vlaanderen. Sprinkhaankenners vermoeden de Grote spitskop wel eens de volgende zuiderling kan worden die België succesvol zal koloniseren. Deze nieuwkomer beschikt alvast over fikse vleugels en kan op relatief korte tijd grote afstanden afleggen.

De warme, zuidgeörienteerde kalkhellingen in de Gaume en de Viroinvallei waren ook eerder al de voorpost van zuidelijke soorten. Zo werd de Braamparelmoervlinder voor het eerst waargenomen in juli 2006 in Torgny, het meest zuidelijk dorp van België. Sindsdien heeft  deze fraaie dagvlinder een groot deel van het zuiden van België gekoloniseerd. Dit voorbeeld geeft treffend aan hoe snel zo'n opmars kan verlopen.

De Grote spitskop kan nog tot in oktober worden aangetroffen. De soort zingt wel enkel 's nachts. Saltabel, de sprinkhaanwerkgroep van Natuurpunt, is alvast benieuwd hoe het deze mobiele soort zal vergaan. Waarnemingen.be is het uitgekiende middel om dergelijke trends te documenteren.

Tekst: Kevin Lambeets, Natuurpunt beheer
Foto's: David Herman & Kevin Lambeets
Contact: kevin.lambeets@natuurpunt.be, 0497-92 09 91