Muggen gaan in winterrust

Bericht uitgegeven door het Laboratorium voor Entomologie op [publicatiedatum]

De laatste weken zijn er weer muggen binnenshuis te vinden. Maar de zomer is toch voorbij? Hoe kan dat, en geven deze muggen nog overlast?

In Nederland komt een twintigtal muggensoorten voor, maar het zijn met name twee soorten die in en rond het huis voorkomen: de huissteekmug (Culex pipiens) en de geringde wintersteekmug (Culiseta annulata). De eerste is wat kleiner en bruin van kleur; de laatste is groter en heeft een gespikkeld uiterlijk met duidelijke witte ringen aan de donker gekleurde poten. De huissteekmug zorgt in de zomer voor het meeste gezoem in onze slaapkamers. 

Winterrust
Zodra de daglengte onder de 12 uur komt, zo rond eind september, is het voor de huissteekmug tijd om in winterrust te gaan. Kort voor de winterrust zuigen de muggen zich nog flink vol met nectar zodat ze hun eigen vetvoorraadje kunnen aanleggen om de winter door te komen. Geloof het of niet, maar obesitas is zelfs voor muggen in de wetenschappelijke literatuur beschreven. Het ingaan van de winterrust is voor de huissteekmug niet alleen afhankelijk van de daglengte, maar ook van de temperatuur. Omdat de nachten momenteel flink koeler worden, zoeken de muggen een warm, rustig plekje op. Stallen, kelders en holen van dieren zijn goede plekken; maar ook onze eigen huiskamers. Vaak zul je hier een mug aantreffen die een dag later nog gewoon op het zelfde plekje zit.

Andere tactieken
De geringde wintersteekmug blijft wel actief in de winter en kan de hele winter door eitjes leggen. Maar niet alle muggen overwinteren als volwassen mug. Veel soorten overwinteren buiten in het water in het ei- of in het larvenstadium. Soms kun je dan ook muggenlarven onder het ijs vinden.

Overlast
’s Zomers heeft het vrouwtje van de huissteekmug ongeveer elke drie dagen bloed nodig om met de eiwitten uit het verkregen bloed haar eigen eitjes te ontwikkelen. In de winter kan ze nog wel bloed zuigen, maar zal dat hooguit eens per maand doen. Omdat de mug in winterrust is, ontwikkelen deze eitjes zich niet verder. Het bloed wordt eigenlijk gebruikt om de noodzakelijke lichaamsprocessen op peil te houden. Dus in de zomer hoor en voel je de muggen; in de herfst en winter zie je ze wel, maar zorgen ze (gelukkig) voor weinig overlast.

Tekst: Sander Koenraadt, Laboratorium voor Entomologie, Wageningen University
Foto’s: Hans Smid, Bugs in the Picture