Zeldzaam gentiaanblauwtje is er vroeg bij

De Vlinderstichting
17-JUL-2014 - Het zeldzame gentiaanblauwtje vliegt vrij laat in het jaar, meestal worden de eerste eitjes pas half juli gevonden. Dit jaar was dat 27 juni, dus ruim twee weken eerder dan gebruikelijk.

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Het zeldzame gentiaanblauwtje vliegt vrij laat in het jaar, meestal worden de eerste eitjes pas half juli gevonden. Dit jaar was dat 27 juni, dus ruim twee weken eerder dan gebruikelijk.

Gentiaanblauwtje: zeldzame soort van vochtige heide (foto: Kars Veling)Door de zachte winter en het relatief warme voorjaar zien we bij veel planten en dieren dat ze eerder verschijnen of actief worden dan gemiddeld. Ook veel vlinders waren er weken eerder bij. Voor de voorjaarssoorten is dat gebruikelijk, die reageren vrij direct op warm weer, maar ook een echte zomersoort als het gentiaanblauwtje blijkt weken eerder dan in andere jaren.

De eitjes worden afgezet op en bij bloemen van klokjesgentiaan. Dit is een zeldzame plant die voorkomt op vochtige voedselarme plekken. Die eitjes zijn felwit en opvallend. Een goede manier om gentiaanblauwtjes ergens aan te tonen is door de gentianen af te zoeken naar eitjes. Dit jaar kon dat al in juni. Op 27 juni werden er door Jap Smits op de Strabrechtse heide al 10 eitjes gevonden. Dit betekent dat een aantal dagen daarvoor al mannetjes en vrouwtjes van de soort moeten hebben gevlogen. Ter vergelijking: in 2013 werden de eerste eitjes op 17 juli gemeld, in 2012 op 12 juli.

De eitjes van gentiaanblauwtjes op klokjesgentiaan zijn erg opvallend (foto: Kars Veling)Het gentiaanblauwtje heeft een erg bijzondere leefwijze. De rupsen die uit de eitjes komen eten van de vruchtbeginsels van de gentianen. Na een dag of tien laat de rups zich op de grond vallen en wacht tot hij wordt meegenomen door een bossteekmier (Myrmica ruginodis) of een moerassteekmier (M.scabrinodis). De soort overwintert als rups in het mierennest en daar vindt ook de verpopping plaats. Deze leefwijze maakt het gentiaanblauwtje kwetsbaar en niet voor niets is de soort als bedreigd opgenomen op de Rode Lijst. Ook in die mierennesten, die zich onder de grond bevinden, heeft het warme weer blijkbaar invloed, want de vlinders zijn weken eerder verpopt dan normaal en vliegen veel eerder en zetten dus ook eerder eitjes af. Het lijkt een redelijk goed jaar te worden voor het gentiaanblauwtje, maar pas aan het eind van het jaar hebben we daarover zekerheid.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting