Verwar Sint Jan niet met Sint Jacob

De Vlinderstichting
10-JUL-2014 - In mei en juni is de sint-jacobsvlinder een regelmatig voorkomende soort die ook in het binnenland wordt gezien. In juni en juli is de sint-jansvlinder aanwezig, en hoewel ze niet eens familie van elkaar zijn worden deze twee wel vaak door elkaar gehaald.

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

In mei en juni is de sint-jacobsvlinder een regelmatig voorkomende soort die ook in het binnenland wordt gezien. In juni en juli is de sint-jansvlinder aanwezig, en hoewel ze niet eens familie van elkaar zijn worden deze twee wel vaak door elkaar gehaald.

Sint-jacobsvlinder heeft rode stip en streep. Vliegend valt de felrode achtervleugel op (foto: Kars Veling)Sint-jacobsvlinder en sint-jansvlinder zijn beide overdag actieve nachtvlinders en van beide zijn de basiskleuren zwart en rood, dus enige gelijkenis is er wel, maar toch zijn het heel verschillende vlinders met eigen kenmerken, waardoor ze goed te onderscheiden zijn.

De sint-jacobsvlinder (een spinnerbeer) kwam vroeger vooral in de duinen voor, maar is zich de laatste tientallen jaren sterk aan het uitbreiden. De plant waar de rupsen op zijn gespecialiseerd, jakobskruiskruid, is ook op veel meer plaatsen aanwezig dan vroeger. Het is een giftige plant en de rupsen slaan die gifstoffen op in hun lijf en zijn dus zelf ook giftig. Met hun felle geelzwarte tekening, waaraan ze de naam zebrarups te danken hebben, laten ze dat ook duidelijk weten aan de vogels: “Eet me niet, want ik ben giftig”. De jakobsvlinder heeft een kleine rode vlek en een rode streep op de donkere vleugels. De achtervleugel, die je pas ziet als de vlinder gaat vliegen, is ook fel rood.

Zebrarups van sint-jacobsvlinder en waardplant jakobskruiskruid (links) en rups sint-jansvlinder en rolklaver (rechts) (foto’s: Marieke van Dijk; Kars Veling)

Sint-jansvlinder: zwart met rode stippen (foto: Kars Veling)De sint-jansvlinder, familie van de bloeddrupjes (Zygaenidae) is ook zwart van grondkleur, maar deze vlinder heeft 6 opvallende rode stippen op de vleugels. De achtervleugel valt veel minder op dan bij de sint-jakobsvlinder. Het is een soort van bloemrijk grasland en de rupsen zijn afhankelijk van rolklaver. De rupsen zijn groen met zwart van kleur en heel anders dan de geelzwarte zebrarupsen van sint-jacobsvlinder. De sint-jansvlinder is een echte zomervlinder, die de piek heeft in juli en begin augustus. De meeste sint-jacobsvlinders zijn in de loop van juni al verdwenen. Beide soorten komen in het hele land voor, maar hebben hun grootste dichtheid in de duinen. De komende weken is er nog volop gelegenheid om sint-jansvlinders te zien te krijgen want deze soort lijkt een prima jaar te hebben. Voor de sint-jacobsvlinder moeten we weer wachten tot volgend voorjaar.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling; Marieke van Dijk