Vale vleermuis, voor meermalig natuurberichtgebruik

Europees project toont vooruitgang van vleermuizen in Europa

Zoogdiervereniging
30-JAN-2014 - De aantallen overwinterende vleermuizen zijn tussen 1993 en 2011 aanzienlijk toegenomen in negen onderzochte EU landen. Dit blijkt uit een recent verschenen rapport van het Europees Milieu Agentschap. Hierin zijn voor het eerst tellingen van overwinterende vleermuizen van over heel Europa gecombineerd en geanalyseerd. In de twintigste eeuw gingen de onderzochte soorten sterk achteruit. Nu herstelt de stand zich langzaam maar zeker, mede dankzij bescherming van vleermuizen en hun verblijfplaatsen.

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging en het Centraal Bureau voor de Statistiek [land] op [publicatiedatum]

De aantallen overwinterende vleermuizen zijn tussen 1993 en 2011 aanzienlijk toegenomen in negen onderzochte EU landen. Dit blijkt uit een recent verschenen rapport van het Europees Milieu Agentschap. Hierin zijn voor het eerst tellingen van overwinterende vleermuizen van over heel Europa gecombineerd en geanalyseerd. In de twintigste eeuw gingen de onderzochte soorten sterk achteruit. Nu herstelt de stand zich langzaam maar zeker, mede dankzij bescherming van vleermuizen en hun verblijfplaatsen. 

Negen Europese landen
De gegevens voor het onderzoek komen van vleermuisonderzoekers in Hongarije, Letland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Slowakije, Nederland, de UK en de Duitse deelstaten Beieren en Thüringen. Vrijwilligers telden gedurende enkele decennia vleermuizen in 9000 overwinteringsplekken, zoals grotten en kelders. Niet eerder zijn zoveel gegevens over vleermuizen bij elkaar gebracht.

Vale vleermuis (foto: Jasja Dekker)

Meeste soorten gaan vooruit
Van 16 van de bijna 50 Europese soorten vleermuizen waren voldoende gegevens voorhanden om de Europese trends te bepalen. Tien van deze soorten gaan vooruit en slechts één soort, de grijze grootoorvleermuis, achteruit. De andere soorten zijn stabiel in aantal (3) of de trends zijn onzeker (2). In Nederland gaat geen enkele van de getelde soorten achteruit, ook de grijze grootoorvleermuis neemt hier in aantal toe zo blijkt uit zomertellingen.

Wintertelling van vleermuizen in steenfabriek bij Wageningen (foto: Jasja Dekker)

Reden van vooruitgang
Halverwege de vorige eeuw zijn vleermuizen achteruitgegaan en enkele soorten zijn zelfs verdwenen. Verblijfplaatsen werden ongeschikt of verdwenen, bestrijdingsmiddelen in de landbouw en houtverduurzamingsmiddelen op zolders eisten hun tol. Bovendien verdwenen houtwallen en verarmde het agrarische landschap. In de EU zijn vleermuizen al een aantal decennia strikt beschermd en dat werpt blijkbaar vruchten af. De aantallen van voor de achteruitgang zijn echter nog niet bereikt: vleermuizen kunnen slechts één jong per jaar grootbrengen, dus het herstel vergt veel tijd.

Europese vleermuisindicator
Het rapport van het Europees Milieu Agentschap geeft tevens een eerste versie van een Europese vleermuisindicator, waarin het gemiddelde is genomen van de trends van de verschillende soorten. Deze indicator geeft een totale toename van 43 procent van de vleermuisstand in de periode 1993 tot 2011. De bedoeling is om in de komende jaren de indicator uit te breiden met meer soorten en meer landen. 

Algemene trend Europese vleermuizen in de periode 1993-2011 (figuur: BatLife Europe, CBS)

De analyses voor het rapport zijn uitgevoerd door de Bat Conservation Trust in de UK, en de Zoogdiervereniging en het Centraal Bureau voor de Statistiek in Nederland. De tellingen zijn uitgevoerd door duizenden vrijwilligers. In Nederland gaat het om de “Wintertellingen vleermuizen”, een meetnet binnen het Netwerk Ecologische Monitoring.

Het rapport is te downloaden op de site van het Europees Milieu Agentschap (EEA).

Tekst: Jasja Dekker, Zoogdiervereniging; Arco van Strien, Tom van der Meij, Centraal Bureau voor de Statistiek
Foto's: Jasja Dekker, Zoogdiervereniging
Figuur: BatLife Europe / CBS