Klauwieren vieren kerst verspreid

Bericht uitgegeven door Stichting Bargerveen [land] op [publicatiedatum]

Nederlandse Grauwe klauwieren bevinden zich in de winter sterk verspreid over zuidelijk Afrika. Dat blijkt uit nieuwe gegevens die met behulp van geolocators zijn verzameld. Ook de trekroutes op heen en terugreis kunnen ver uit elkaar liggen. Klauwierenpopulaties kennen daarmee een grote mate van risicospreiding gedurende trek en overwintering.

Onderzoekers van Stichting Bargerveen hebben in het ‘Jaar van de klauwieren’ 2012 twintig Drentse Grauwe klauwieren van een geolocator voorzien. Zes van deze klauwieren zijn in 2013 weer teruggevonden; drie daarvan konden weer worden gevangen. Dat is nodig om de geolocators, een soort minicomputers die als een rugzakje worden meegedragen, uit te lezen. In 2014 hopen de onderzoekers nog enkele geolocators terug in handen te krijgen.

Zuidelijk Afrika
De gegevens van de eerste drie klauwieren zijn nu geanalyseerd door specialist Raymond Klaassen. Alle drie de vogels volgden een route met tussenstops in het najaar in de Sahel (geel in de figuur) en in het voorjaar in de Hoorn van Afrika (lichtblauw). De spreiding in trekroute en het uiteindelijke overwinteringsgebied (rood) is groot. Eén van de klauwieren bleek via Tsjaad en de Centraal Afrikaanse Republiek naar Noord-Namibië te vliegen. Een tweede vogel ontweek ternauwernood de vangnetten aan de Egyptische kust en vloog na enkele weken rust in Zuid-Soedan naar Botswana. Van de derde vogel is de trekroute vooralsnog moeilijk te analyseren, maar zeker is dat deze in Mozambique overwinterde.

Terugweg
Op de terugweg komen alle Grauwe klauwieren bij elkaar in de Hoorn van Afrika. Na een verblijf van enkele weken in Ethiopië trekken ze naar het noorden over de landengte tussen Djibouti en Yemen. Daar splitsen hun wegen weer, waarbij de een de kust naar Israël volgt en de andere dwars over het Arabische schiereiland naar Oost-Turkije. In het late voorjaar belanden de vogels weer op vrijwel exact dezelfde plek in Drenthe als waar ze het jaar daarvoor hebben gebroed.

Risico
Door gespreid te trekken en te overwinteren is het risico gering dat vogels uit dezelfde populatie identieke problemen ondervinden. De belangrijkste problemen zijn waarschijnlijk jacht, met name rondom de Middellandse Zee, en ongunstige weersomstandigheden. Alleen tijdens de gezamelijke voorjaarsstop-over in de Hoorn van Afrika kennen Grauwe klauwieren dezelfde problemen. Dat bleek in 2011 toen alle Europese Grauwe klauwieren weken later dan normaal in hun broedgebieden arriveerden na langdurige droogte in Ethiopië. Samen met de Deense onderzoekers die dat ontdekten, gaat Stichting Bargerveen de invloed van factoren tijdens trek en overwintering voor de Nederlandse populatie verder onderzoeken.

Tekst en foto’s: Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen
Data geolocatoronderzoek: Stef Waasdorp, Monique van Helvert & Raymond Klaassen