VOOR EENMALIG GEBRUIK Muntjak

Komt de muntjak nog voor in Nederland?

Zoogdiervereniging
4-NOV-2013 - In 1998 werden voor het eerst muntjaks in Nederland in de vrije natuur waargenomen. Het zijn kleine hertjes die vanwege hun geluid ook wel blafhert worden genoemd. De laatste jaren worden ze steeds minder gezien, dit jaar tot nu toe nog maar één keer met zekerheid.

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging [land] op [publicatiedatum]

In 1998 werden voor het eerst muntjaks in Nederland in de vrije natuur waargenomen. Het zijn kleine hertjes die vanwege hun geluid ook wel blafhert worden genoemd. De laatste jaren worden ze steeds minder gezien, dit jaar tot nu toe nog maar één keer met zekerheid. 

Herkomst
Muntjaks komen van oorsprong uit Zuidoost-Azië, maar leven al sinds eind 19e eeuw in Engeland in het wild. Ze zijn hier losgelaten of ontsnapt uit dierenparken. Inmiddels zijn er in Engeland enkele honderdduizenden en ook in Ierland, België en Nederland leven ondertussen muntjaks in het wild.

Muntjak (foto: Bernadette van Noort)

Risico-analyse
In Engeland zijn de gevolgen onder andere aantasting van populaties van zeldzame bosplanten en indirect van insecten en bosvogels als nachtegaal en voedselconcurrentie met het ree. Ook is er sprake van schade aan (met name) tuinplanten en in mindere mate landbouwgewassen.

Voor Nederland zijn de risico’s in beeld gebracht in een door de Zoogdiervereniging opgestelde risico-analyse. Hierin zijn de risico’s op binnenkomst, vestiging en verspreiding in Nederland geanalyseerd, evenals de mogelijke risico’s voor inheemse planten en dieren en de mogelijkheden voor preventie, eliminatie en beheer op een rij gezet. Vooralsnog gaan we ervan uit dat er in Nederland nog geen voortplanting plaatsvindt in het wild en dat het uitsluitend gaat om individuele en lokaal hooguit enkele losgelaten dieren. De risico-analyse is beschikbaar op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Tot en met 24 november 2013 kunnen reacties op de risico-analyse voor de muntjak aan de NVWA worden gestuurd (verdere informatie zie website NVWA).

Verspreiding
Na 1998 zijn er in Nederland diverse waarnemingen geweest op de Veluwe, in de Achterhoek, in Noord-Brabant, Overijssel en op Voorne. Vanaf 2005 is het aantal waarnemingen op de Veluwe en in de Achterhoek sterk gedaald. Met name in Noord-Brabant zijn de laatste jaren nog muntjaks waargenomen. Mogelijk is hier sprake van instroom vanuit België, waar de eerste waarneming dateert uit 2009 en het aantal meldingen sindsdien sterk oploopt (13 tot op heden dit jaar). In Nederland dateerde de laatste waarneming uit januari 2012 nabij Hoevelaken. Tot en met de zomer van 2013 leek het stil. In september 2013 is er een mogelijke waarneming op Heumensoord bij Nijmegen, een onvermoede locatie. Meldingen zonder foto of ander bewijs zijn echter niet als zeker te valideren. Op 25 september 2013 kwam er een melding binnen van een landgoed bij Goirle, dit keer mèt foto die uitsluitsel geeft. Op 2 oktober 2013 is hier weer een muntjak waargenomen. Deze waarneming past beter in het bekende verspreidingsbeeld. Er zou in de directe omgeving ook een ouder met jong gezien zijn, maar deze waarneming kon nog niet worden bevestigd. Als dit zo is, dan is mogelijk dus al wel sprake van voortplanting in het wild.

Muntjak in Goirle (foto: Sonja van der Gaag)

Waarnemingen doorgeven
Gezien de onzekere actuele status van de muntjak in Nederland, is het gewenst alle (mogelijke) meldingen door te geven via Telmee.nl of Waarneming.nl, waarbij bewijsmateriaal in de vorm van een foto dringend gewenst is. Let daarbij vooral ook op verkeersslachtoffers: in Engeland was een toename in het aantal verkeersslachtoffers een duidelijke indicatie voor populatiegroei. Omdat muntjaks een verborgen leven leiden, wordt de soort niet altijd opgemerkt, ook al is de soort al langer op een locatie aanwezig.

Tekst: Hans Hollander, Zoogdiervereniging
Foto's: Bernadette van Noort; Sonja van der Gaag