Stigmella anomalella

Bladmineerders in de kijker

12-MRT-2013 - Nachtvlinders zijn de voorbije jaren bijzonder populair geworden. Vooral de grotere nachtvlinders (de zogenaamde 'macro’s') kregen recent veel aandacht. Voor de kleinere soorten (de micro's) is er merkelijk minder aandacht en vooral bladmineerders worden nauwelijks bestudeerd. Met de lancering van www.bladmineerders.be wil de Vlaamse Vereniging voor Entomologie de determinatie van bladmijnen vergemakkelijken.

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

Nachtvlinders zijn de voorbije jaren bijzonder populair geworden. Vooral de grotere nachtvlinders (de zogenaamde 'macro’s') kregen recent veel aandacht. Voor de kleinere soorten (de micro's) is er merkelijk minder aandacht en vooral bladmineerders worden nauwelijks bestudeerd.   Met de lancering van www.bladmineerders.be wil de Vlaamse Vereniging voor Entomologie de determinatie van bladmijnen vergemakkelijken.

Bladmineerders zijn mini-microvlinders waarvan de volwassen vlinders vaak niet op het zicht te herkennen zijn. De rupsen vreten echter opvallende en herkenbare patronen in het bladgroen. Ze leven niet op maar in de bladeren, waar ze, afhankelijk van de soort, smalle gangetjes of blaasvormige mijnen vormen, al dan niet in een gevouwen blad. Met de term ‘bladmineerders’ worden niet enkel minerende microvlinders bedoeld: er bestaan ook vele soorten mineervliegen. Daarvan wordt een deel besproken op de Nederlandse site www.bladmineerders.nl. Op www.bladmineerders.be worden echter enkel de minerende vlinders besproken.

De mijn van de Bruine rozenmineermot (foto: Steve Wullaert).
Kijken naar bladmijnen heeft heel wat voordelen. Je kan bv. heel wat soorten gemakkelijk opsporen door bladmijnen op waardplanten te zoeken in plaats van de imago’s te lokken. Die imago’s behoren vaak tot de kleinere (of zelfs kleinste) microvlinders en zijn niet erg mobiel. In tegenstelling tot macro's blijken de meeste soorten zelden grote afstanden af te leggen. Bovendien ontsnappen zo’n minuscule beestjes al snel uit een vlinderval. De imago’s zijn dus allesbehalve gemakkelijk te vinden. De mijnen (en/of rupsen) laten zich vaak wel gemakkelijk determineren. Dat geldt zeker voor de lastige families zoals kokermotjes (Coleophoridae) en dwergmineermotten (Nepticulidae) waarvoor genitaalonderzoek noodzakelijk is om de volwassen vlinders te determineren. Geen sinecure bij deze motjes van hooguit enkele millimeter groot…

Het is dan ook niet verwonderlijk dat kennis over de verspreiding van bladmineerders in Vlaanderen nog vele hiaten bevat. De voorbije jaren is gebleken dat sommige soorten zoals de Grijze populiervouwmot (Phyllonorycter populifoliella) die bekend stonden als zeldzaam, in feite helemaal niet zo zeldzaam zijn. Zoekacties leveren soms spectaculaire resultaten op. Zo werd de Akenvruchtmineermot (Ectoedemia louisella) na de eerste Belgische waarneming in 2007 op minder dan twee weken in alle Belgische provincies aangetroffen. Naar bladmineerders kan je dus gericht op zoek gaan, tenminste als je plantenkennis niet te slecht is. Op www.bladmineerders.be kan je dan ook per plantensoort opzoeken welke minerende vlinders erop voorkomen. Het is de bedoeling dat op termijn van alle Belgische mineermotjes foto’s van volwassen vlinders, poppen, rupsen en vraatbeelden op deze site te vinden zijn. Daarmee is www.bladmineerders.be complementair aan bestaande websites over dit thema.

In vruchten van Spaanse aak vind je de mijn van de Akenvruchtmineermot (foto: Jean-Yves Baugnée)
De site is een work-in-progress: de komende maanden zullen nog soorten worden toegevoegd. Wie schoonheidsfoutjes opmerkt, mag dat laten weten aan de beheerders (zie mailadres onderaan).

Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie, m.m.v. Steve Wullaert
Foto's: Steve Wullaert en Jean-Yves Baugnée