Regen meer dan kou slecht voor konijn en haas

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging [land] op [publicatiedatum]

Meer regen in de zomer of herfst blijkt tot gevolg te hebben dat er het jaar erop minder hazen zijn. Bij konijnen blijken de relaties ingewikkelder: Een lente met veel neerslag zorgt voor minder konijnen. En ook een koude winter zorgt voor minder konijnen, maar alleen als die winter voorafgegaan werd door een lente met veel neerslag. Heiko Rödel en Jasja Dekker keken gedetailleerd naar de invloed van het weer op de aantalsveranderingen van konijnen en hazen.

Sneeuw en ijs: de winter is voor veel dieren een moeilijke tijd. Zo ook voor hazen en konijnen. De weersomstandigheden kunnen een behoorlijke invloed hebben op overleving van deze dieren, maar bijvoorbeeld ook op het succes van de voortplanting. Om te achterhalen hoe dat precies werkt op populatieniveau analyseerden Heiko Rödel en Jasja Dekker bijna 30 jaar aan afschotgegevens uit Nederland en Duitsland.

Zij combineerden deze jachtstatistieken met weersgegevens van de metereologische diensten van beide landen. Eerst analyseerden ze voor beide soorten de langdurige trends. Hieruit bleek dat hazen de afgelopen 28 jaar in Nederland en Duitsland gestaag zijn afgenomen. De belangrijkste oorzaak van deze langdurige negatieve trend moet gezocht worden in de intensivering van de landbouw, al is bekend dat ook ziekten, predatoren en het weer invloed hebben op de populatiedynamiek van hazen. De konijnendata vertonen door de komst van het Viraal Haemorhagisch Syndroom een afname na 1990. Door de ontwikkeling van resistentie tegen deze ziekte is er de afgelopen jaren weer een toename.

Hazen en weer
De volgende stap was het bepalen van effecten van regen en kou op de konijnen- en hazenpopulaties. Regen heeft een duidelijke invloed. De aantallen geschoten hazen, en dus de hazenpopulatie, is lager in jaren met grotere hoeveelheden neerslag tijdens de zomer en/of herfst in het jaar ervoor.

Konijnen en weer
De stand van de konijnenpopulatie zit nog wat ingewikkelder in elkaar. Naast het negatieve effect van de regen in de lente in het jaar van afschot, werkten regen en kou samen in op de konijnenpopulatie. De konijnenstand werd lager door lage temperaturen in de voorgaande winter, maar alleen als er tijdens de lente van het vorige jaar veel neerslag was.

Lees het volledige artikel in Zoogdier 23-4 geschreven door Heiko Rödel en Jasja Dekker: Weer konijn en haas, Rodel en Dekker, Zoogdier 2012-4 (pdf; 0,4 MB).

Tekst: Jasja Dekker, Alterra
Foto: Wesley Overman